Uzależnienie od telefonu u dzieci - jak mądrze pomóc?

Uzależnienie od telefonu u dzieci – jak mądrze pomóc?

Published by Piotr Borwin on

Grupa dzieci i nastolatków siedzi w rzędzie na zewnątrz, każdy pochłonięty smartfonami, podkreślając możliwe uzależnienie od telefonu. Tło jest rozmyte, co sugeruje miejskie otoczenie. Wyglądają na skupionych i głęboko zaangażowanych w treści na ekranie.

Jeszcze niedawno posiadanie telefonu komórkowego nie było czymś oczywistym. Początkowo należał do towarów luksusowych, na które mało kto mógł sobie pozwolić. Z biegiem lat urządzenia te stawały się coraz bardziej dostępne i tańsze, ich możliwości coraz szersze, a korzystanie ze smartfona stało się nieodłączną częścią naszego życia. Jednak coraz częściej obserwujemy niepokojące zjawisko – uzależnienie od telefonu komórkowego, które szczególnie dotyka dzieci i nastolatków.

Jako rodzice możemy czuć się bezradni, gdy widzimy, że nasze potomstwo spędza kolejne godziny wpatrzone w ekran. Posiadanie telefonu przez dziecko jest coraz częściej standardem, a nawet swoistą przepustką do świata rówieśników. Jednak granica między normalnym użytkowaniem a uzależnieniem jest często bardzo cienka.

Jak rozpoznać uzależnienie od telefonu u dzieci?

Spis treści

Pierwsze objawy fonoholizmu, czyli uzależnienia od telefonu, mogą być subtelne.  Rodzice często nie zdają sobie sprawy z rzeczywistego obrazu sytuacji, dopóki problem nie stanie się poważny. Dzieje się tak wtedy, gdy zaobserwujemy szereg niepokojących zachowań.

Zwróć szczególną uwagę na czas spędzany przed ekranem. Jeśli dziecko zaczyna spędzać coraz więcej wolnych chwil przeglądając media społecznościowe lub grając w gry, może to być pierwszy sygnał ostrzegawczy. Kolejnym istotnym wskaźnikiem jest sytuacja, gdy nasz potomek ma trudności z oderwaniem się od urządzenia nawet podczas posiłków czy rodzinnych spotkań.

Objawy uzależnienia od telefonu mogą ponadto obejmować:

  • Zaniedbywanie obowiązków szkolnych i domowych
  • Problemy z koncentracją podczas zajęć
  • Trudności z zasypianiem i zaburzenia snu
  • Rozdrażnienie i niepokój przy braku dostępu do urządzenia
  • Pogorszenie relacji z rówieśnikami w świecie rzeczywistym
  • Rezygnacja z innych aktywności, które wcześniej sprawiały przyjemność
  • Izolacja społeczna i ograniczenie kontaktów face-to-face
Szukasz specjalisty? Pomożemy Ci!

Przyczyny nadmiernego korzystania z telefonów

Nadmierne korzystanie z urządzeń elektronicznych może prowadzić do uzależnienia z wielu powodów. Współczesne aplikacje i media społecznościowe są zaprojektowane tak, by maksymalnie angażować użytkowników. Wykorzystują mechanizmy psychologiczne, które sprawiają, że trudno oderwać się od ekranu. Ponadto, dzieci uczą się przez naśladowanie, a gdy widzą, że dorośli często sięgają po telefon, traktują takie zachowanie jako normę.

Warto pamiętać, że korzystanie ze smartfona czy tabletu może być formą ucieczki od problemów lub sposobem na radzenie sobie z trudnymi emocjami. W świecie wirtualnym dziecko może czuć się bezpieczniej i pewniej niż w rzeczywistości. To dlatego tak ważne jest, by poznać prawdziwe przyczyny częstego sięgania po telefon.

Telefon jako regulator napięcia emocjonalnego

Telefon komórkowy dla wielu osób stał się narzędziem do regulowania napięcia emocjonalnego – automatyczne sięganie po urządzenie w momentach stresu, niepokoju czy nudy zapewnia chwilową ulgę poprzez rozproszenie uwagi i małe dawki dopaminy.  Social media, gry mobilne, czy różnorodne aplikacje rozrywkowe pozwalają na natychmiastową ucieczkę od rzeczywistości. 

 Zdrowe podejście do uzależnienia

Pamiętaj że problem nadmiernego korzystania z telefonu nie wynika z osobistych deficytów czy słabości charakteru. W terapii pomagamy zrozumieć, że to nie z dzieckiem jest “coś nie tak” – uzależnienie powstaje w określonych okolicznościach, często jako skutek braku innych, zdrowszych sposobów regulowania emocji. Praca terapeutyczna koncentruje się na odkrywaniu alternatywnych metod zarządzania emocjami i budowaniu nowych, zdrowszych nawyków.

Osoba o jasnobrązowych włosach leży w łóżku pod białym kocem, pochłonięta smartfonem. Słabo oświetlony pokój rozświetla się ciepłym blaskiem, świeca delikatnie płonie w pobliżu, sugerując wieczorną rutynę, która rozmywa się w potencjalne uzależnienie od telefonu.

Strategie pomocy i wsparcia

Walka z uzależnieniem od telefonu u dzieci wymaga systematycznego działania i cierpliwości. Oto rozszerzone strategie, które mogą pomóc dziecku w utrzymaniu zdrowej równowagi. Jeśli jesteś rodzicem lub opiekunem, przemyśl i wprowadź w życie następujące kroki.

  1. Modelowanie właściwych zachowań
  • Ogranicz własne korzystanie z mediów społecznościowych na komórce
  • Pokaż, że można żyć bez ciągłego sprawdzania powiadomień
  • Stwórz domowe strefy wolne od telefonów (np. jadalnia, sypialnia)
  1. Ustalenie jasnych zasad
  • Określ konkretne godziny korzystania z telefonu
  • W przypadku małych dzieci – ustaw hasło i kontroluj dostęp do urządzeń
  • Wprowadź system nagród za przestrzeganie ustalonych limitów
  1. Alternatywne formy spędzania czasu
  • Zaproponuj aktywności offline, które rozwijają zainteresowania
  • Zachęcaj dziecko do sportu i aktywności fizycznej
  • Organizuj rodzinne wycieczki i spotkania z rówieśnikami
  1. Otwarta komunikacja
  • Rozmawiaj z dzieckiem na temat zagrożeń związanych z nadmiernym używaniem telefonów
  • Wysłuchaj jego potrzeb i obaw
  • Wspólnie szukajcie rozwiązań problemu

Jak rozmawiać, by nie wywołać buntu? 3 techniki dialogu motywującego

Tworząc przestrzeń dla dialogu z dzieckiem, wykorzystaj otwarte pytania, takie jak:

  1. “Widzę, że ostatnio dużo czasu spędzasz na telefonie. Co ci to daje?” (otwarcie przestrzeni na autorefleksję)

  2. “Jak myślisz, ile czasu wystarczyłoby ci na rozrywkę, żebyś nadal miał energię na inne rzeczy?” (budowanie współodpowiedzialności)

  3. “Pamiętasz, jak świetnie bawiliśmy się na tym pikniku? Chciałbyś częściej tak spędzać czas?” (przypominanie pozytywnych doświadczeń offline)

Unikaj osądów typu “Jesteś uzależniony jak narkoman!” oraz porównań do rówieśników: “Kasia ma lepsze oceny, bo nie siedzi w telefonie!”. Nie zbudują one dobrej relacji między Wami, wręcz przeciwnie. Dziecko poczuje, że nie może sprostać Twoim wymaganiom, co może wywoływać poczucie odrzucenia.

Najczęstsze reakcje rodziców i ich skuteczność

Rodzice w odpowiedzi na niepokojące czy nieakceptowalne zachowania dziecka często zabierają telefon. Kwestia ograniczania dostępu do telefonu dziecku wymaga szczególnej rozwagi i delikatnego podejścia. Stosowanie tego typu kary może przynieść więcej szkody niż pożytku, prowadząc do nasilenia buntu i pogorszenia relacji z dzieckiem. Zamiast tego, warto skupić się na stopniowym wprowadzaniu ograniczeń, zawsze w połączeniu z rzeczową rozmową i wyjaśnieniem powodów takich decyzji.

Uczestnictwo w czatach

Często dzieci wyrażają obawę przed wykluczeniem z grupy rówieśniczej z powodu ograniczonego dostępu do telefonu. Mają w tym rację – duża część rozmów przeniosła się do sieci, a interakcje podjęte w szkole czy na zajęciach często kontynuowane są w formie grupowych czatów.

W takiej sytuacji najlepszym rozwiązaniem jest znalezienie złotego środka – na przykład ustalenie konkretnego czasu na uczestnictwo w takich grupach czy, ogólnie mówiąc, mediach społecznościowych. Warto również zachęcać do bezpośrednich spotkań z rówieśnikami, które mogą skutecznie zastąpić część czasu spędzanego online, podkreślając fakt, że prawdziwe i bliskie relacje buduje się także “w realu”.

Kontrola rodzicielska na smartfonie

Młody chłopak z krótkimi brązowymi włosami, ubrany w szary sweter, siedzi przed szarą sofą. Wpatruje się uważnie i lekko marszczy brwi na smartfon, który trzyma w obu rękach, sugerując potrzebę pomocy przeciwko uzależnieniu od telefonu.

Aplikacje kontroli rodzicielskiej mogą być pomocnym narzędziem, ale nie powinny stanowić głównego rozwiązania problemu. Ważne jest, by dziecko rozumiało, że ich zastosowanie wynika z troski o jego dobro, a nie z chęci karania czy nadmiernej kontroli.

Decyzja o zainstalowaniu takiej aplikacji powinna być poprzedzona rozmową i odpowiednim wyjaśnieniem. Nie warto robić tego pochopnie, bo dziecko może poczuć się nadmiernie nadzorowane i stracić zaufanie do rodzica.

Warto także pamiętać, że żadna aplikacja nie będzie w stu procentach skuteczna. Dzieci szybko zorientują się, jak obejść obecne w niej zabezpieczenia. 

7 sygnałów, że potrzebna jest profesjonalna pomoc

Oto sygnały, które powinny Ciebie szczególnie niepokoić:

  1. Objawy odstawienne: Drżenie rąk, ataki paniki przy próbie odebrania telefonu;

  2. Kradzieże – np. doładowania konta gry bez wiedzy rodziców;

  3. Wagary – dziecko udaje chorobę, by grać online;

  4. Zanik zainteresowań – na przykład porzuca sport, który wcześniej kochało, aby więcej czasu spędzić z telefonem;

  5. Zmiany w odżywianiu – je tylko przed ekranem, omija posiłki rodzinne;

  6. Myśli lub próby samobójcze – szczególnie po hejterskich komentarzach na swój temat;

  7. Samookaleczenia – często związane z cyberprzemocą lub presją w mediach społecznościowych.

Jeśli nie radzisz sobie z nadmiernym korzystaniem przez Twoje dziecko ze smartfona, nie wahaj się skorzystać z profesjonalnej pomocy. Nie ma w tym niczego złego ani wstydliwego. Współczesny świat jest pełen wyzwań, a odpowiednie korzystania z nowinek technologicznych sprawia problemy nie tylko dzieciom, ale też dorosłym. W Holisticum oferujemy indywidualne sesje z psychologiem przez Internet dotyczące ich relacji z dziećmi. Pomogą Ci one wypracować zdrowe podejście do dzieci, oparte na zaufaniu i wzajemnym szacunku. 

Podsumowanie

Uzależnienie dziecka od telefonu to poważny problem, ale z odpowiednim podejściem i wsparciem można mu skutecznie przeciwdziałać. Pamiętajmy, że choć całkowite odcięcie od technologii nie jest ani możliwe, ani pożądane, to możemy nauczyć nasze dzieci zdrowego i zrównoważonego podejścia do korzystania z urządzeń elektronicznych.

Jeśli podejrzewasz, że twoje dziecko może mieć problem z nadmiernym korzystaniem z telefonu, nie wahaj się szukać pomocy. Specjaliści z Holisticum są gotowi służyć wsparciem i pomóc w wypracowaniu skutecznych strategii radzenia sobie z tym wyzwaniem. 

Istotne jest połączenie czułości z konsekwencją – dzieci potrzebują zarówno jasnych granic, jak i poczucia, że rodzice rozumieją ich rzeczywistość. Dobrą wiadomością jest fakt, że odzyskiwanie kontroli nad czasem ekranowym może być początkiem głębszej, satysfakcjonującej więzi rodzinnej.

Zobacz też:
Kobieta, pozornie nie dotknięta nomofobią, spokojnie śpi na białym łóżku. Jej telefon i tablet leżą w pobliżu. Jej głowa delikatnie spoczywa na dłoniach, a ona jest częściowo przykryta białym kocem, a długie, ciemne włosy elegancko rozłożone na poduszce.
kwi28

Nomofobia a brak dostępu do smartfona. Na czym polega?

Z triumfalnie uniesionymi ramionami na tle jasnego nieba, osoba stoi tyłem do kamery. Ubrana w lekką kurtkę, jej długie włosy kaskadowo opadają. Częściowo zachmurzone niebo przywołuje otwartość i wolność, symbolizując podróż pokonywania wyzwań, takich jak wyjście z uzależnienia.
kwi28

Jak wyjść z uzależnienia? Czy terapia pomoże wygrać z nałogiem?

Categories: Blog psychologiczny
Pierwszy krok
może być
łatwiejszy
Zniżka 20PLN
na pierwszą sesję
KOD: HOLI20
*Wpisz podczas rezerwacji