Nomofobia a brak dostępu do smartfona. Na czym polega?

Nomofobia a brak dostępu do smartfona. Na czym polega?

Published by Piotr Borwin on

Kobieta, pozornie nie dotknięta nomofobią, spokojnie śpi na białym łóżku. Jej telefon i tablet leżą w pobliżu. Jej głowa delikatnie spoczywa na dłoniach, a ona jest częściowo przykryta białym kocem, a długie, ciemne włosy elegancko rozłożone na poduszce.

W dzisiejszym, wypełnionym urządzeniami świecie, smartfon stał się nieodłącznym elementem naszego życia. Jednak dla wielu osób jego brak wywołuje silny niepokój i lęk. To właśnie nazywamy nomofobią – strachem przed utratą dostępu do telefonu komórkowego. 

Czym jest nomofobia?

Spis treści

Termin “nomofobia” (nomophobia) pochodzi od angielskiego “NO MObile PHOne phoBIA” i pojawił się po raz pierwszy w 2008 roku. Jest to specyficzna forma lęku związana z brakiem możliwości korzystania ze smartfona lub utratą łączności. Choć nie jest jeszcze oficjalnie uznanym terminem medycznym, badania pokazują, że problem dotyka coraz większej liczby osób. Osoby cierpiące na nią doświadczają silnego niepokoju i dyskomfortu, gdy nie mają przy sobie telefonu komórkowego lub gdy nie mogą go użyć. 

Problem z nadmiernym używaniem telefonu? Pomożemy Ci!

Wpływ nomofobii na życie

Ten może być znaczący. Osoby dotknięte tym problemem mogą mieć trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji międzyludzkich, doświadczać problemów z koncentracją w pracy lub szkole, a także cierpieć na zaburzenia snu.

Może być ona symptomem głębszych problemów, takich jak lęk społeczny, depresja czy uzależnienie od Internetu. Badania nad nią są wciąż w toku, a naukowcy starają się lepiej zrozumieć to zjawisko i opracować skuteczne metody leczenia.

W miarę jak technologia mobilna staje się coraz bardziej zintegrowana z naszym codziennym życiem, problem nomofobii może stać się jeszcze bardziej powszechny. W końcu dla coraz większej ilości osób smartfon to nie tylko narzędzie do telefonowania i sporadycznego korzystania z Internetu, ale także coraz częściej zastępujące tak niezbędne rzeczy jak portfel czy dokument tożsamości.

Ważne jest znalezienie równowagi między korzystaniem z technologii a zachowaniem zdrowych relacji społecznych i dbaniem o własne zdrowie psychiczne. Technologia mobilna może być niezwykle użytecznym narzędziem, ale nie powinna zastępować realnych interakcji międzyludzkich ani negatywnie wpływać na nasze samopoczucie.

Przyczyny rozwoju nomofobii

Nomofobia często rozwija się na podłożu różnych czynników osobowościowych i społecznych. Do jej rozwoju szczególnie predysponowane są osoby charakteryzujące się nieśmiałością, niską samooceną czy silną potrzebą bliskości. Ekran smartfona staje się dla nich bezpieczną przestrzenią, gdzie mogą być sobą bez obaw o ocenę ze strony innych. 


Ponadto, osoby zmagające się z lękiem społecznym czy depresją mogą postrzegać smartfon jako swoiste narzędzie ucieczki od trudnych sytuacji i emocji. Wirtualny świat oferuje im poczucie kontroli i przewidywalności, którego często brakuje w codziennym życiu.


Istotnym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi nomofobii jest również presja społeczna związana z ciągłą dostępnością online. W dzisiejszych czasach oczekuje się, że będziemy natychmiast odpowiadać na wiadomości czy reagować na powiadomienia z mediów społecznościowych. To może prowadzić do wykształcenia się nawyku stałego sprawdzania telefonu i lęku przed byciem odciętym od informacji czy kontaktu z innymi (znanym jako FOMO – Fear of Missing Out).


Warto również zwrócić uwagę na rolę, jaką odgrywają producenci smartfonów i twórcy aplikacji. Projektują oni swoje produkty w taki sposób, aby maksymalnie angażować użytkowników, wykorzystując mechanizmy psychologiczne, które sprawiają, że trudno nam oderwać się od ekranu. Systemy nagród w grach czy nieskończone przewijanie feedów w mediach społecznościowych to tylko niektóre z tych mechanizmów.

Objawy i skutki

Osoby cierpiące na nomofobię doświadczają szeregu charakterystycznych objawów gdy obawiają się, że utracą dostęp do urządzenia lub możliwość korzystania z niego. Czynnikiem wywołującym niepokój może być rozładowana bateria, brak zasięgu lub inny problem związany z telefonem. 

Osoba z długimi włosami i okularami trzyma znak z pogrubionymi literami „#FOMO”. Ubrana w koszulkę w paski, wydaje się uchwycić istotę nomofobii, ilustrując niepokój związany z brakiem dostępu do smartfona.

Objawy fizyczne

  • Przyspieszone bicie serca
  • Zawroty i bóle głowy
  • Nudności
  • Drżenie rąk
  • Dreszcze

Objawy psychiczne

  • Paniczny strach przed rozładowaniem baterii lub utratą zasięgu
  • Kompulsywne sprawdzanie telefonu
  • Silny niepokój przy braku dostępu do urządzenia
  • Problemy z koncentracją
  • Zaburzenia snu

Nomofobia a uzależnienie od telefonu

Zaburzenie to może, ale nie musi mieć ścisłego związku z uzależnieniem od telefonu komórkowego. Możesz chcieć “czuć się bezpiecznie” mając przy sobie telefon i upewniając się, że wszystkie jego parametry są w normie, a jednocześnie nie korzystać z niego kompulsywnie. 

Należy także odróżnić normalne zmartwienie związane z brakiem telefonu przy sobie (np. wyszedłeś na zakupy i nie będziesz mieć jak zapłacić, bo portfel także został w domu) od niezwiązanego z żadną racjonalną sytuacją lęku (np. boisz się, że wychodząc bez telefonu stanie Ci się krzywda i nikt nie będzie w stanie Ci pomóc).

Najczęściej jednak te dwa zaburzenia są ze sobą skorelowane. Osoby doświadczające uzależnienia od smartfona są z nim bardzo blisko związane, upatrując w nim ucieczki od codziennych problemów, wyzwań, czy trudności. W takiej sytuacji posiadanie ciągłego dostępu do urządzenia może być dla osoby z problemem uznawane za niezbędne.

Jakie zachowania mogą świadczyć o problemie?

Czy przed wyjściem z domu Twój telefon musi być naładowany w 100%, a mimo to masz zawsze przy sobie powerbank o ogromnej pojemności? Czy dbasz przesadnie o to, by w telefonie zawsze był aktywny duży pakiet Internetu, nawet jeśli nigdy nie zużyjesz go do końca? A może nosisz przy sobie drugi telefon tak na wszelki wypadek? 

Takie zachowania mogą wskazywać na to, że brak telefonu w Twoim bezpośrednim zasięgu wywołuje u Ciebie lęk. Oto kilka kolejnych oznak, które mogą świadczyć o problemie:

  • Odczuwanie niepokoju lub dyskomfortu, gdy telefon jest poza zasięgiem ręki.

  • Korzystanie z telefonu w nieodpowiednich momentach, np. podczas prowadzenia samochodu lub w trakcie ważnych spotkań.

  • Zaniedbywanie obowiązków lub relacji międzyludzkich na rzecz korzystania z telefonu.

  • Problemy ze snem spowodowane korzystaniem z telefonu przed snem lub w nocy.

  • Odczuwanie potrzeby natychmiastowego odpowiadania na wiadomości lub powiadomienia.

  • Spędzanie coraz więcej czasu na korzystaniu z telefonu, kosztem innych aktywności.

  • Ukrywanie przed bliskimi rzeczywistego czasu spędzanego z telefonem.

  • Próby ograniczenia korzystania z telefonu zakończone niepowodzeniem.

  • Odczuwanie irytacji lub złości, gdy ktoś zwraca uwagę na nadmierne korzystanie z telefonu.

  • Korzystanie z telefonu jako sposobu na radzenie sobie ze stresem, nudą lub negatywnymi emocjami.

Jeśli rozpoznajesz u siebie niektóre z tych zachowań, warto zastanowić się nad swoim stosunkiem do telefonu i rozważyć wprowadzenie pewnych ograniczeń w jego użytkowaniu. W przypadku, gdy to okaże się niemożliwe, dobrze jest skonsultować się ze specjalistą, który pomoże w postawieniu diagnozy i wdrożeniu leczenia. Na platformie Holisticum skupiamy specjalistów zdrowia psychicznego, którzy są w stanie skutecznie Ci pomóc. 

Profesjonalna pomoc

W przypadku nasilonych objawów nomofobii koniecznie skorzystaj z pomocy specjalisty! Psycholog czy psychoterapeuta pomoże wypracować skuteczne strategie radzenia sobie z lękiem i stopniowo przywrócić równowagę w korzystaniu z technologii.

W Holisticum oferujemy profesjonalne wsparcie osobom zmagającym się z nomofobią i innymi formami uzależnień behawioralnych. Nasi doświadczeni specjaliści leczenia uzależnień pomogą Ci zrozumieć mechanizmy uzależnienia i wypracować zdrowe nawyki korzystania ze smartfona.

Pamiętaj, że nomofobia to realny problem, który może znacząco wpływać na jakość życia. Nie wahaj się szukać pomocy – pierwszy krok to przyznanie, że problem istnieje. Z odpowiednim wsparciem możliwe jest odzyskanie kontroli nad korzystaniem z telefonu i powrót do bardziej zrównoważonego stylu życia.

Najczęściej zadawane pytania dotyczące nomofobii

Nomofobia nie jest jeszcze oficjalnie uwzględniona w międzynarodowych klasyfikacjach chorób i zaburzeń psychicznych, takich jak DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) czy ICD-11. Jest jednak coraz częściej badana przez specjalistów i rozważana jako potencjalne zaburzenie lękowe związane z nowymi technologiami. Aktualnie traktowana jest raczej jako specyficzna forma fobii lub część szerszego spektrum uzależnień behawioralnych.

Leczenie tego zaburzenia może przyjmować różną formę. Zapraszamy do przeczytania artykułu o leczeniu uzależnień od telefonu.

Nie. Choć badania wskazują, że młodsze pokolenia (tzw. "cyfrowi tubylcy") mogą być bardziej narażone na rozwój zaburzenia, problem dotyka ludzi w różnym wieku. Osoby starsze, które dołączyły do świata cyfrowego później, również mogą rozwinąć silne przywiązanie do smartfonów, szczególnie jeśli urządzenia te stały się dla nich głównym narzędziem komunikacji z bliskimi, źródłem rozrywki czy sposobem na monitorowanie zdrowia.

Jako rodzic możesz pomóc zapobiegać rozwojowi problemu poprzez:

  • Ustalanie jasnych zasad korzystania z urządzeń elektronicznych
  • Modelowanie zdrowych zachowań (rodzice sami ograniczają używanie telefonów)
  • Wprowadzanie regularnych okresów bez urządzeń elektronicznych dla całej rodziny
  • Zachęcanie do aktywności na świeżym powietrzu i hobbystów niezwiązanych z technologią
  • Uczenie dzieci krytycznego myślenia wobec mediów społecznościowych i technologii
  • Otwartą rozmowę o zagrożeniach związanych z nadmiernym korzystaniem z urządzeń
Zobacz też:
Para leży w łóżku pod białymi prześcieradłami, zwróceni do siebie twarzą w twarz, z zamkniętymi oczami. Mężczyzna delikatnie kładzie rękę na głowie kobiety, dzieląc intymny moment.
kwi28

Uzależnienie od seksu i seksualności – przyczyny, objawy, skutki

Mężczyzna trzymający butelkę i szklankę siedzi przy stole i wygląda na zmartwionego. Kobieta stoi za sofą, wyciągając jedną rękę na jego ramię, wyglądając na zaniepokojoną lub zdenerwowaną. Scena sugeruje napięcie lub konflikt, potencjalnie podkreślając kwestie współuzależnienia w środowisku domowym.
kwi28

Współuzależnienie: objawy, terapia i relacja z osobą uzależnioną

Categories: Blog psychologiczny
Pierwszy krok
może być
łatwiejszy
Zniżka 20PLN
na pierwszą sesję
KOD: HOLI20
*Wpisz podczas rezerwacji